در بین تمام سقف های مشبک ساختمان که در کشور مورد استاده قرار می گیرد، سقف تیرچه بلوک رایج ترین و محبوب ترین نوع سقف است که نصب بسیار آسان داشته و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
زمان مورد نیاز برای مطالعه: 6 دقیقه
در سیستم سازه ای تیرچه بلوک، تیرها به عنوان تیرفرعی و بلوک عامل پرکننده بین تیرچه ها شناخته می شوند. درکنار مزایای زیادی که تیرچه بلوک دارد، معایبی نیز وجود دارد و محدودیت هایی هنگام اجرای پروژه همراه دارد. برای شناخت بیشتر سقف تیرچه بلوک و کاربرد های آن ادامه این مقاله در سایت پخش میثم را مطالعه فرمایید.
تاریخچه ساخت تیرچه بلوک
حدود 70 سال از تیرچه بلوک در صنعت ساختمان استفاده می شود و این مدت در ایران به 40 سال میرسد. قبل از رواج این نوع سقف در ایران، از سقف های طاق ضربی استفاده می شد. اما به مرور زمان و افزایش سطح مطالعات مهندسی، دریافتند که سقف های طاق ضربی در برابر زلزله مقاوم نیستند.
در نتیجه استفاده از این نوع سقف ها کم شد و سقف های تیرچه بلوک جایگزین سقف های طاق ضربی شدند. به مرور زمان سقف تیرچه بلوک رواج پیدا کرد اما بلوک های سیمانی برای سقف های سنگین بودند و بلوک های سفالی نیز هزینه زیادی داشتند.
به همین دلیل یونولیت ها جایگزین شدند که ایراداتی برآنها وارد بود. در نهایت امروزه از فوم های نسوز برای سقف های سازه استفاده می شود.
تعریف تیرچه بلوک
تیرچه بلوک یا سقف تیرچه و بلوک به سقف هایی گفته می شود که ترکیبی از تیرچه و بلوک سیمانی یا بلوک سفالی می باشد و به تعدادی تیر T شکل در کنارهم قرار می گیرند.
سقف تیرچه و بلوک نوعی دال یک طرفه می باشد که از سه عنصر دال تیرچه و بلوک (یا یونولیت) تشکیل شده است که تیرچه ها و بلوک ها خودشان انواع مختلفی دارند. در این سیستم از تیرچه ها به عنوان تیر فرعی استفاده می کنند و نقش بلوک ها پرکنندگی می باشد.
اجزای اصلی تیرچه بلوک
تیرچه، بلوک، میلگرد حرارتی، افت، میلگرد منفی، بتن پوششی (بتن درجا) از اجزای اصلی تیرچه بلوک می باشد.
همچنین بخوانید: کامل ترین مقاله در مورد سیمان و تاریخچه آن
مزایا اجرای سقف های تیرچه بلوک
سقف های تیرچه بلوک در انواع ساختمان ها مانند ساختمان های آجری، اسکلت فلزی و بتنی استفاده می شود. از جمله مزیت های استفاده از سقف های تیرچه و بلوک می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- قابل اجرا توسط کارگران معمولی ساختمان
قابل اجرا توسط کارگران معمولی ساختمان بدون داشتن مهارت و تخصص خاص برای قالب بندی زیرسقف ها. زیرا با شمع بندی و نصب چهارتراش باید صورت بگیرد نیاز به آرماتور بندی سقف های بتن آرمه نیست.
- لرزش کمتر حین اجرا به علت شمع بندی
- صرف زمان کمتر حین اجرا به علت پیش ساخته بودن تیرچه و بلوک
- صرف نیروی انسانی کمتر به علت ساخت تیرچه و بلوک در کارخانه های صنعتی
- کاهش مصرف بتن به علت استفاده از بلوک های توخالی و به صرفه بودن از نظر اقتصادی
- داشتن مقاومت بالا در برابر نیروهای افقی مانند باد و زلزله
- حمل توسط نیروی انسانی به علت سبک بودن تیرچه بلوک ها
- استفاده از بتن کششی بجای بلوک برای صرفه اقتصادی که این نوع سقف دارد.
- امکان اجرای همزمان چند سقف بدون استفاده از جک های زیرسقفی
- ایجاد یکنواختی بیشتر در زیر سقف و همچنین کاهش مصرف گچ و خاک
- عایق صوتی، حرارتی و رطوبتی
- مقاومت و استحکام در برابر آتش سوزی
معایب سقف تیرچه بلوک
- زیاد بودن زمان اجرا نسبت به سقف های کامپوزیت و کرومیت
- عدم کاربری در دهانه های بزرگ
کاربرد سقف تیرچه بلوک در انواع ساختمانها
استفاده از سقف تیرچه بلوک در ساختمان اسکلت فلزی:
در ساختمان های اسکلت فلزی از تیرهای به شکل لانه زنبور استفاده می شود زیرا از منافذ این نوع تیرها بتن می گذرد و به همدیگر متصل می شوند. آرماتورهای منفی و حرارتی بصورت مسقیم و بدون ایجاد انحنا یا خمیدگی از این منافذ عبور داده می شوند.
میلگردهای کششی در زیر تیرچه را به پل های فلزی جوش می دهند تا این سقف عملکرد صحیحی داشته باشد. ضخامت بتن ها هنگام بتن ریزی نباید کمتر از 5 سانتی متر بر روی بلوک باشد و در دو طرف تیرچه ها از میلگردهای اتصال و ممان منفی استفاده می شود.
مقدار عرض کلاف های عرضی و کف بتنی تیرچه ها باید حداقل 10 سانتی متر باشد. اگرچه وزن سقف بالا می رود ولی برای جلوگیری از بالا رفتن وزن سقف از بلوک های ته بسته استفاده می شود.
استفاده از سقف تیرچه بلوک درجا در ساختمان آجری:
برای استفاده از تیرچه بلوک در این ساختمان ها ابتدا شناژی به طول 35 تا 40 سانتی متر بر روی دیوار ایجاد و از میلگرد یا آماتور در این نوع ساختمانها استفاده می شود.
استفاده از سقف تیرچه بلوک درجا در ساختمان بتنی:
ارتفاع سقف از ارتفاع پلی که به آن وصل می شود در این ساختمان کمتر است و بنابراین این اختلاف ارتفاع را با پرکردن بتن با زاویه 45 درجه از بین می برند و از بتن سبک می شود.
انواع تیرچه ها
تیرچه ترکیبی از بتن و فولاد است و دو نوع پیش ساخته و خرپایی دارد.
تیرچه پیش ساخته: دارای 4 بخش اصلی میلگرد کششی، میلگرد بالایی، میلگرد عرضی و بتن پاشنه است.
میلگرد کششی: عرض میلگرد کششی به وسیله مهندسین تعیین می گردد و به تعداد 2 عدد باید در سراسر طول تیرچه اجرا شود.
به جای استفاده از میلگردهای ساده، از میلگردهای عاجدار و به عنوان عضو کششی، تیرچه های پیش ساخته استفاده می شود. صرف نظر از صرفه اقتصادی بهتر این کار باید به این نکته توجه کرد که میلگرد و بتن بهتر متصل می شوند.
میلگرد عرضی: تیرچه پیش ساخته دوبار مورد استفاده قرار می گیرد. یکبار در هنگام حمل و نقل از کارگاه تا محل اجرای پروژه و یکبار در هنگام نصب و برداشتن شمع ها. میلگردهای عرضی به منظور افزایش مقاومت تیرچه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
میلگرد بالایی: این نوع میلگرد دارای قطری بین 6 تا 12 میلیمتر است و کاربرد آن تحمل نیروهای فشاری وارده بر تیرچه است. در برخی از موارد می‌توان از تسمه یا ورق به جای میلگرد بالایی استفاده کرد.
بتن پاشنه: برای پوشش بتن روی میلگرد از بتن پاشنه استفاده می کنند که ضخامتی حدود 4 الی 5 سانتی متر و عرض 10 سانتی متری دارد. بتن ریزی بتن پاشنه، بعد از قرارگیری خرپا در قالب سفالی انجام می شود که مرحله مهمی در اجرای سقف می باشد.
