آجر چیست
در بین مصالح ساختمانی آجر به عنوان قدیمی‌ترین مصالح شناخته می‌شود. قدمت آجر به حدود هفت الی هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می‌گردد و در بین‌النهرین، گِل‌های قالب زده شده را در مقابل تابش مستقیم نور خورشید قرار می‌دادند تا به صورت کامل خشک شوند و سپس از آن‌ها برای دیوار چینی استفاده می‌کردند.
مزایای آجر
هر مصالح ساختمانی دارای مزایا و معایب بخصوصی است اما علت محبوبیت آجر در بین سازندگان و مهندسین، مزایای بیشتر آن نسبت به معایبی که دارد می‌باشد.
دوام، مقاوت، عملکرد مناسب در برابر حریق و صدا، شرایط آسان نگهداری و زیبایی بصری از جمله مزایای آجر به شمار می‌روند.
دوام آجر
اصلی‌ترین مزیت آجر، دوام آن می‌باشد. بناهایی با قدمت‌های طولانی که با آجر ساخته شده‌اند همچنان پابرجا هستند. آجرها در تحمل بارهای وارده به ساختمان و شرایط متفاوت اقلیمی، بادوام بوده و برخلاف دیگر مصالح از هرگونه خوردگی، اکسیداسیون یا زنگ‌زدگی، پوسیدن و یا خراب شدن در امان می‌باشند. این مصالح زیبا و بادوام، عمر طولانی را برای یک طرح معماری به ارمغان می‌آورد.
مقاومت آجر در برابر آتش
آجرها در برابر حریق، عملکرد خوبی را از خود نشان داده و تا حد زیادی مقاوم هستند. در واقع این ساختار آجر در برابر آتش‌سوزی است که رفتار غیرقابل اشتعال دارد و از پخش شدن و گستردگی حریق جلوگیری می‌کند. استفاده از آجر در ساختمان، ایمنی زیادی را در برابر آتش‌سوزی فراهم خواهد کرد، بنابراین در مناطقی که احتمال حریق بیشتر است بهترین راه جلوگیری از آسیب‌های احتمالی، استفاده از آجر در ساخت‌وساز می‌باشد.
عایق صدا
آجر دارای خاصیت جذب صوت است. از همین‌رو به عنوان یک عایق مناسبِ صدا در علم ساختمان‌سازی مورد استقبال مهندسین قرار می‌گیرد. امروزه آلودگی صوتی موجود در سطح شهر و خیابان‌ها به درون کوچه‌ها نیز سرایت کرده و برای حل این بحران، مصالحی که عایق صوت هستند از ارزش بیش‌تری نسبت به سایر مصالح برخوردار می‌باشند.
نگهداری آسان آجر
هزینه‌های سنگین نگهداری مصالح ساختمانی از بزرگترین دغدغه‌های سازندگان می‌باشد. آجرها برعکس سایر مصالح به دلیل اندازۀ یکسان و دوامی که دارند اگر در محل دپو یا نگهداری به درستی روی هم چیده شوند، یکپارچگی و سلامت خود را تا مدت طولانی حفظ کرده و در برابر هرگونه آسیب، سایش و یا خوردگی در امان خواهند بود.
جذابیت ظاهر آجر
آجرها جز دسته‌ای از مصالح هستند که به خودی خود، زیبایی ظاهری به‌خصوصی دارند. آن‌ها به دلیل شکل، رنگ، اندازه و بافت زیبایی که دارند امکان ایجاد یک طرح متفاوت و جذاب را فراهم می‌کنند. همین دلیل باعث محبوبیت آجر در بین مهندسین معمار و طراح‌ها شده است. بدیهی است این محبوبیت تا جایی ادامه‌دار می‌شود که آن‌ها در اکثر طرح‌هایشان از آجر به عنوان مصالح اصلی که زیبایی مدنظر آن‌ها را تامین می‌کند استفاده خواهند کرد.
کاربرد آجر ساختمانی
کاربرد آجر در ساختمان‌سازی به دو قسمت عملکرد سازه‌ای و غیر سازه‌ای تقسیم می‌شود.
استفاده آجر در سقف، دیوارکشی، کف‌سازی، فونداسیون و پی‌ریزی به عنوان عملکرد سازه‌ای بوده و استفاده از آن برای تزئینات نما، دکوراسیون داخلی و محوطه‌سازی به‌عنوان عملکرد غیرسازه‌ای محسوب می‌شود.
از مهم‌ترین قابلیت کاربردی آجر در ساختمان می‌توان به دیوارکشی اشاره کرد. دیوارها را با انواع آجرها می‌توان ساخت و برای اتصال آن به بدنۀ سازه از ملات گل، ماسه و سیمان استفاده می‌کنند.
انواع آجر ساختمانی
آجرها دارای ابعاد و اندازه‌های متفاوتی هستند. در اصطلاح بنایی به عرض آجر «کله» و به طول آجر «راسته» می‌گویند. در ادامه به شناخت بیشتر انواع آجرها خواهیم پرداخت:
انواع آجر دیوار چینی
آجر فشاری
آجر فشاری که با نام آجر گری نیز در بین متخصصین حوزۀ ساختمان شناخته می‌شود دارای ابعادی معادل ۲۲*۵*۱۱ می‌باشد. این آجر ممکن است با طول و عرض و ضخامت‌های دیگری نیز تولید شود اما وزن آن‌ها برابر با ۲.۵ کیلوگرم است و در اجرای طاق‌ضربی، دیوارهای حمال، تیغه‌ها، زیرکاری‌ها، سفت کاری، فونداسیون و پی‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آجر سوراخ دار
آجرهای سوراخ‌دار که به آن‌ها آجرهای ماشینی نیز می‌گویند در اکثر ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. این آجر در مرحلۀ سفت‌کاری ساختمان به دلیل قیمت پایین و استحکام و مقاومت خوبی که دارد به‌کار رفته و مورد استقبال قرار می‌گیرد. تعداد سوراخ‌های این آجر بین هشت تا ده عدد می‌باشد و دارای قطری معادل ۲سانتی‌متر هستند.
این آجر هنگام دیوارکشی به دلیل وجود سوراخ‌هایی که دارد موجب نفوذ ملات به داخل خود شده که منجر به افزایش گیرایی مصالح و ملات شده و درنهایت موجب ساخت یک دیوار بسیار مستحکم می‌شود. جنس این آجر شکننده بوده و استفاده از آن در طاق‌های ضربی ممنوع است.
آجر سفالی
آجر سفالی که به آجر تیغه سفالی نیز معروف است دارای ابعادی معادل ۱۵*۲۰ و یا ۲۰*۲۰ می‌باشد. این آجر به دلیل مقرون به‌صرفه بودن و هزینه حمل پایین و شرایط نگهداری مساعدی که دارد برای تیغه کشی دیواره‌های داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آجر ترد و شکننده بوده و از معایب آن می‌توان به شکسته شدن در هنگام بارگیری و یا تخلیۀ آن‌ها اشاره کرد.
آجر بهمنی
آجر بهمنی که به آجر ده سوراخه یا زبره نیز معروف می‌باشد یک گزینۀ خوب برای دیوارچینی به حساب می‌آید. این آجر دارای ابعادی معادل ۲۰*۲۰*۱۰ می‌باشد. با چیدمان به خصوصی که بنّاها برای آن در نظر می‌گیرند ضخامت دیوار نهایی نیز متغیر خواهد شد.
