مصالح ساختمانی؛انواع مصالح ساختمانی و کاربرد آن

مصالح ساختمانی چیست؟

مصالح ساختمانی به موادی گفته می‌شود که برای ساختمان‌ سازی و ساخت و ساز استفاده می‌شوند. این مواد به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: مصالح سخت و مصالح نرم. مصالح سخت شامل مواد ساختمانی سخت مانند بتن، فولاد، سیمان، آجر، سفال، سنگ، شیشه و سنگ آهک هستند. این مواد در بسیاری از اجزای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند از جمله دیوارها، سقف، کف، پل‌ها، تیرهای بلند، پایه‌های سازه‌ای و فضای باز.مصالح نرم شامل موادی مانند چوب، مواد پلاستیکی، الیاف شیشه‌ای، سیمان فیبری و عایق‌های حرارتی هستند. این مواد در بسیاری از بخش‌های ساختمان مانند سقف‌های چوبی، پنجره‌ها، در های داخلی و خارجی، میز‌ ها، صندلی‌ها و میزهای مطالعه استفاده می‌شوند.

به طور کلی، مصالح ساختمانی یکی از عناصر اساسی در ساخت و ساز هستند و بدون آنها احداث ساختمان‌های ماندگار و پایدار ممکن نیست. علاوه بر این، در صنعت ساختمان، استفاده از مصالح ساختمانی مناسب و با کیفیت بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند برای بهبود کیفیت ساختمان‌ها، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری بسیار مفید باشد.

 

تاریخچه ساخت و ساز

ساخت و ساز به عنوان یکی از مهمترین فعالیت‌های انسانی، از دوران باستان شروع شده است. از آنجا که انسان ابتدا در غارها زندگی می کرد، احتمالاً اولین سازه‌های ساخت و ساز به شکل غارهای کنده و ساختمان‌های ساده از چوب و سنگ بوده است.در تاریخ، اهمیت ساخت و ساز به شدت افزایش یافته و همزمان با پیشرفت فناوری و دانش، سبک‌ها و روش‌های مختلف ساختمانی نیز تغییر کرده است. در دوران باستان، ساختمان‌های ساده و بدون پنجره و درهای بزرگ ساخته می‌شدند. اما با پیشرفت فناوری، ساختمان‌های بلند و با پنجره‌های بزرگ تراکم بیشتری در شهرها را به دنبال داشته است.

 

اولین سازنده مصالح ساختمانی

در تاریخ انسانی، اولین سازندگان مصالح ساختمانی را نمی‌توان به طور دقیق مشخص کرد. اما به طور کلی می‌توان گفت که اولین سازندگان مصالح ساختمانی، انسان‌های باستانی بودند که از موادی مانند سنگ، خاک، چوب، پوست حیوانات، گل و خشت برای ساختمان‌های خود استفاده می‌کردند.یکی از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی در جهان، سنگ است که از آن در ساخت ساختمان‌های باستانی مانند هرم‌های مصر و برج‌های آزتک استفاده شده است. همچنین در دوران باستان، چوب و خشت نیز به عنوان مصالح ساختمانی استفاده می‌شدند.

 

انواع مصالح ساختمانی

لیست مصالح ساختمانی بستگی به نوع ساختمان و نوع ساخت و ساز دارد، اما در کل می‌توان به صورت کلی مصالح زیر را برای ساختمان‌سازی لیست کرد:مصالح

بتن و آجر
فولاد و آلومینیوم
سیمان و گچ
شیشه و پلاستیک
سرامیک و سنگ
چوب و نئوپان
روکش‌های داخلی و خارجی
تجهیزات برقی و نورپردازی
تجهیزات حرارتی و سرمایشی
پوشش‌های ضدآب و عایق‌های حرارتی
درب و پنجره
لوله‌ها و اتصالات آب، گاز و فاضلاب
سیستم‌های نظارتی و امنیتی
محصولات چوبی دیگر مانند مبلمان و دکوراسیون داخلی

 

انواع مصالح ساختمانی پر استفاده در ساختمان‌ها

 

1- بتن

یکی از مصالح ساختمانی مهمی که شامل آب، سیمان، خاکستر نمکی و ماسه است. بتن به عنوان یک ماده سخت و مقاوم در برابر فشار، مناسب برای ساخت دیوارها، ستون‌ها، پل‌ها، پیمانه‌ها و سایر سازه‌های ساختمانی است.

2- فولاد

این مصالح از جمله پراستفاده‌ترین مواد ساختمانی هستند و شامل آهن و فولاد است. فولاد به دلیل سختی و مقاومت بالا در برابر فشار، جذب بار، ضربه و خمش، برای ساخت قطعاتی مانند ستون‌ها، بالا و پایین سازه‌ها، قاب‌های بلند ساختمان و سایر قطعات ساختمانی استفاده می‌شود.

3- سنگ

سنگ به عنوان یکی از مصالح طبیعی و مقاوم، برای ساختمان‌هایی که نیاز به پایداری و مقاومت بالا دارند، مانند دیوار‌های سنگی و کف‌های سنگی استفاده می‌شود. سنگ‌های مختلفی وجود دارند، از جمله سنگ‌های گرانیت، مرمر، سنگ آهک و …

4- آجر

آجرهای سرامیکی یا خاکی برای ساخت دیوارهای داخلی و خارجی و همچنین برای ساخت پله‌ها، سنگرها، آتش‌بندها و غیره استفاده می‌شوند.

5- بلوک سیمانی

بلوک‌های سیمانی از مصالحی هستند که برای ساخت دیوارهای داخلی و خارجی، ستون‌ها و سازه‌های دیگر استفاده می‌شوند. برای ایجاد سطح صاف و بی‌نقص بر روی آنها باید تراشیده شوند.

6- چوب

چوب از مصالحی است که برای ساختمان‌های چوبی و تزیینی استفاده می‌شود. این ماده برای ساخت درب و پنجره، کف، پوشش دیوارها و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

7- شیشه

شیشه برای پنجره‌ها و درهای شیشه‌ای، محوطه‌های سرپوشیده و مانند آن استفاده می‌شود.

8- سیمان

ماده‌ای است که برای ترکیب با شن و ماسه و تولید بتن به کار می‌رود.

9- پلاستیک

برای ساخت لوله‌های آب و فاضلاب، پنجره‌ها، درب‌ها و سایر اجزای ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

10- آلومینیوم

آلومینیوم یک فلز سبک، نرم، نیمه شفاف، مقاوم در برابر خوردگی و با نقطه ذوب بالا است که در جدول تناوبی عنصرها با نماد Al و عدد اتمی ۱۳ قرار دارد و در بسیاری از صنایع از جمله صنایع هوافضا، خودروسازی، ساخت و ساز، بسته بندی، الکتریکی و الکترونیکی استفاده می‌شود.

11- گچ

گچ ساختمانی یک جنس ساختمانی است که از سولفات کلسیم طبیعی یا مصنوعی به دست می‌آید و به دلیل خاصیت بنایی و زیبایی‌بخشی که دارد، در صنعت ساخت و ساز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. گچ ساختمانی معمولاً در شکل پودری به بازار عرضه می‌شود.

12- سرامیک

سرامیک به عنوان یک ماده جامد غیر فلزی و غیر آلی شناخته می‌شود که معمولاً از مواد معدنی مانند خاک رس، خاک سفالی، سیلیس، آلومینا، زیرکونیا و … تهیه می‌شود.

13- درب و پنجره

درب ساختمانی، به سازه‌ای گفته می‌شود که برای ورود و خروج افراد و یا حمل و نقل کالاها در ساختمان استفاده می‌شود. پنجره ساختمانی نیز به باز شونده‌هایی گفته می‌شود که در دیوارهای ساختمان به وسیلهٔ شیشه‌ای قرار گرفته‌اند.

14- لوله‌

لوله، ساختاری است که به صورت استوانه‌ای شکل و با مواد مختلفی مانند فلز، پلاستیک، شیشه و … ساخته می‌شود و برای انتقال مایعات، گازها و مواد جامد در برخی موارد استفاده می‌شود.

15- رنگ

برای رنگ کردن دیوار‌ها و سطوح دیگر از رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود.

16- عایق حرارتی

برای جلوگیری از انتقال حرارت از داخل و خارج ساختمان از موادی مانند پنبه، فوم، پلی‌استر و … استفاده می‌شود

17- شن و ماسه

شن و ماسه دو نوع خاک نرم و دانه‌بندی کوچک هستند که در اکثر مناطق جهان به دست می‌آیند. توضیحات و جزئیات بیشتر در مورد شن و ماسه در ادامه همین مطلب موجود است.

18- آهک

آهک یک ماده معدنی سفیدرنگ و قابل حل در آب است که از سنگ آهک استخراج می‌شود

19- تیرچه بلوک

تیرچه بلوک، یک نوع مصالح ساختمانی است که از موادی همچون سیمان، آب، شن و ماسه تشکیل می‌شود و در ساخت بناهای مختلف مانند دیوارها، پل‌ها، بنایی‌های صنعتی و مسکونی به کار می‌رود.

20- فایبرگلاس

فایبرگلاس یا شیشه‌الیافی، ماده‌ای است که از الیاف شیشه‌ای تشکیل شده و با استفاده از رزین‌های پلی استری یا اپوکسی به هم چسبیده است.